The Biography of Nepali Poet Bal Krishna Sama

Balkrishna Samser Jang Bahadur Rana (1903-1981),who adopted the pen name 'Sama' which means equal in 1948, is one of the trimurti of early modern Nepali Literature that considered a dramatist or a poet and his reputation as a painter should also be mentioned but as the years passed and his contributions reasseased with the benefit of hindsight it seems likely that this poetry will stand the test of time rather than his plays.The latter,though still highly praised by critics are often assessed by younger writers as heavily dated and decreasing relevance to a society that has changed radically since they were composed.The majority of the poems after his plays represent a major advance in the simplification of poetic diction in Nepali .The relational angestic philosophy they promote with varying degrees of success strike a chord among readers.
Unlike his two equally illustrations contemporaries, Sama was a member of the ruling elite and his education and circumstances were therefore radically different.Despite the linguistic simplicity of his poems,is approach was mere electic and intellectual,and less rhapsodic,than Devkota's .Ma Garbha Garchu (1968) is a love poem in which love is expressed paradonically in terms of hatred for the cliched objects of romantic verse that separate man from woman.Manis Svayam Devata Huncha (1968) is perhaps the most succinct expression of Sama's humanism -the theme of a large number of his poems,including the celebrated but somewhat over extended.  He was awarded with the Tribhuwan Puraskar from Nepal Rajakiya Pragya Prathistan in 1972. The same year he received the Bishesh Upadhi from Tribhuvan University and in 1978, the Prithvi Pragya Puraskar from Pragya Pratisthan. He died in 1981.


इच्छा यो छ महेश, अन्तिम जसै यो मृत्युसैया जली
मेरो रक्त सुकाउला म गरुँला अन्योल भै छट्पटी
त्यो बेला मुखमा बुटीहरु परुन् नेपालकै केवल
जे-जेमा हिमशैलको छ मधुरो मीठो चिसो चुम्बन ।१।
यो नेपाल स्वतन्त्र भै फुलिरहोस्, राजाप्रजामा सधैँ
झाँगी फैलिरहोस् बढेर लहरा यै शान्ति ऐर्श्वर्यको
यो सन्देश म ब्रहृमनाल तकिया पारी पठाउँ वहाँ
साक्षी शङ्कर छन् श्मसानपछिका आशा रहेका जहाँ ।२।
बज्ला मन्दिरमा तथास्तु जब यो घण्टा दिदै उत्तर
हाँस्तै शान्त भई उही समयमा नेपाल हेरी मरुँ ।
मैरो लाश पवित्र चन्दन घसोस्, कात्रो मलाई बनोस्
नेपाली सुकुमार हातहरुले खस्रा बुनेका लुगा ।३।
नेपाली वनका कपूर तुलसी श्रीखण्डका साथमा
प्यारो सुन्दर आर्यघाट तटको साजा चितामा जलूँ,
पाउँ बस्न मरेर आखिर गई स्वर्गीय त्यै ठाउँ
मानेपालीहरु छन् मरीकन सबै जन्मिरहेका जहाँ ।४।

Original Source Link

06:59 | Posted in , , , , , , , | Read More »

हिमालय और हम - हिन्दी कविता

इतनी ऊँची इसकी चोटी कि सकल धरती का ताज यही ।
पर्वत-पहाड़ से भरी धरा पर केवल पर्वतराज यही ।।
अंबर में सिर, पाताल चरण
मन इसका गंगा का बचपन
तन वरण-वरण मुख निरावरण
इसकी छाया में जो भी है, वह मस्तक नहीं झुकाता है ।
गिरिराज हिमालय से भारत का कुछ ऐसा ही नाता है ।।

अरूणोदय की पहली लाली इसको ही चूम निखर जाती ।
फिर संध्या की अंतिम लाली इस पर ही झूम बिखर जाती ।।
इन शिखरों की माया ऐसी
जैसे प्रभात, संध्या वैसी
अमरों को फिर चिंता कैसी ?
इस धरती का हर लाल खुशी से उदय-अस्त अपनाता है ।
गिरिराज हिमालय से भारत का कुछ ऐसा ही नाता है ।।

हर संध्या को इसकी छाया सागर-सी लंबी होती है ।
हर सुबह वही फिर गंगा की चादर-सी लंबी होती है ।।
इसकी छाया में रंग गहरा
है देश हरा, प्रदेश हरा
हर मौसम है, संदेश भरा
इसका पद-तल छूने वाला वेदों की गाथा गाता है ।
गिरिराज हिमालय से भारत का कुछ ऐसा ही नाता है ।।

जैसा यह अटल, अडिग-अविचल, वैसे ही हैं भारतवासी ।
है अमर हिमालय धरती पर, तो भारतवासी अविनाशी ।।
कोई क्या हमको ललकारे
हम कभी न हिंसा से हारे
दु:ख देकर हमको क्या मारे
गंगा का जल जो भी पी ले, वह दु:ख में भी मुसकाता है ।
गिरिराज हिमालय से भारत का कुछ ऐसा ही नाता है ।।

टकराते हैं इससे बादल, तो खुद पानी हो जाते हैं ।
तूफान चले आते हैं, तो ठोकर खाकर सो जाते हैं ।
जब-जब जनता को विपदा दी
तब-तब निकले लाखों गाँधी
तलवारों-सी टूटी आँधी
इसकी छाया में तूफान, चिरागों से शरमाता है।
गिरिराज, हिमालय से भारत का कुछ ऐसा ही नाता है ।

----- गोपाल सिंह नेपाली

23:58 | Posted in , , | Read More »

''विदेश मा'' - नेपाली कविता

यो कविताको उद्देश्य कुनै साथि-भाइ तथा मान्यजन व्यक्ति हरुलाई होच्याउनु होइन । विदेश मा सहनु  पर्ने पिड़ा हरुलाई लुकाई आफ्नो तथा परिवार को भरण पोषण को निमित्त खटिएका हरुको दुख यहाँ देखाउने प्रयाश गरिएको हो । व्यक्तिगत प्रहार गर्न खोजेको होइन ।



  ''विदेश मा'' 

दुबईको माटो तातो न तातो, साथी-भाई बसेका ,
आकाश छूने बिल्डिंग निर्माण, काम गर्दा खसेका |
चर्को छ घाम पसीना बग्छ, कामदार को सलल॰ ,
कमाउने धन निष्ठुरी मन, गाउँ-घर झलल ,
ल है गाउँ-घर झलल...................................

कति ति बस्छन दासी-दास भै , कति चै द्वारेपाल ,
कति चै बस्छन बुच्चट बनी, निकाल्दै बाक्लो खाल |
कति ति बसे सह्यार-सुसार , कति चै स्वाश्नी झै ,
कमाउनै पर्ने त्यो पापी धन , साथी-भाई विबश भै |
ल है साथी-भाई विबश भै .......................... 

कति ति बस्छन ब्यापरे बनि, कति चै हेल्पर झै ,
कति ति बस्छन रुगौटे बनि , कति चै भान्से भै ,
सहनु पर्ने लात र हात , झुकाई आफ्नो शिर ,
बाध्य मा परि बसेका हुन्छन लुकाई आफ्नो पीर ,
तै पनि भन्छन परदेशी हरु पर्दैन सहनु पीर
ल है पर्दैन सहनु पीर................................



सेबन्त पोख्रेल परदेशी
प्रतिनिधी दिल्ली क्षेत्र - सपरिवार माशिक पत्रिका गुवाहाटी, असम, भारत
आण्विक विज्ञान प्रयोगशाला
राष्ट्रीय प्रतिरक्षा विज्ञान संस्थान
जे , एन , यू परिसर
अरुणा असफ , अलि मार्ग
नयाँ दिल्ली, भारत -११००६७
09958268981(M)
e mail : pardeshipokhrel24@gmail.com
e mail: s.pokhrelmsl@gmail.com
धन्यवाद
सेबन्त पोख्रेल परदेशी , नयाँ दिल्ली ।

05:45 | Posted in , , , , | Read More »

दुर्लभ "भारत-नेपाल मैत्री कविता" - हरिवंशराय बच्चन


जग के सबसे उँचे पर्वत की छाया के वासी हम।
बीते युग के तम का पर्दा
फाड़ो, देखो, उसके पार
पुरखे एक तुम्हारे-मेरे,
एक हमारे सिरजनहार,
और हमारी नस-नाड़ी में बहती एक लहू की धार।
एक हमारे अंतर्मन पर,
शासन करते भाव-विचार।
आओ अपनी गति-मति जानें,
अपना सच्चा
क़द पहचानें,
जग के सबसे ऊँचे पर्वत की छाया के वासी हम।
पशुपति नाथ जटा से निकले
जो गंगा की पावन धार,
बहे निरंतर, थमे कहीं तो
रामेश्वर के पांव पखार,
गौरीशंकर सुने कुमारी कन्या के मन की मनुहार।
गौतम-गाँधी-जनक-जवाहर
त्रिभुवन-जन-हितकर उद्गार
दोनों देशों में छा जाएँ,
दोनों का सौभाग्य सजाएँ,
दोनों दुनिया
को दिखलायें,
अपनी उन्नति, सबकी उन्नति करने के अभिलाषी हम।
जग के सबसे ऊँचे पर्वत की छाया के वासी हम।
एक साथ जय हिन्द कहें हम,
एक साथ हम जय नेपाल,
एक दूसरे को पहनाएँ
आज परस्पर हम जयमाल,
एक दूसरे को हम भेंटें फैला अपने बाहु विशाल,
अपने मानस के अंदर से
आशंका, भय, भेद निकाल।
खल-खोटों का छल पहचानें,
हिल-मिल रहने का बल जानें,
एक दूसरे
को सम्माने,
शांति-प्रेम से जीने, जीने देने के विश्वासी हम।
जग के सबसे ऊँचे पर्वत की छाया के वासी हम।

00:29 | Posted in , , , | Read More »

सिंह र मूसा - लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको नेपाली कविता

थियो गर्मी वेला हपहप थियो घाम बहुत
बले झैँ आकाशै दनदन थियो धप्धपसित ।

बडो मानी गर्मी रुखतल सुती शीतलसित
झिकी जिभ्रो खस्रो ढलकसँग लेटी सुखसित ।।

थियो यौटा ठूलो सकल पशुको सिंह वनको
दुवै चिम्ली आँखा सुखसँग डटेको अति निको ।

छहारी हाँगाको हृदयकन ठण्डा गरिदिने
चरा बस्ने बोल्ने तलतिर रहेको सुख दिने ।।

बडो मस्ती पाई सुखसँग निदाईकन त्यहाँ
रहेको वेलामा सकल पशुको इन्द्र सुखमा ।

जरा बाङ्गा खोपी तलतिर बसेको अलिकति
त्यहाँ निस्के मूसा खुरुरुरु गरी दौडन कति ।।

निदाएको राजाकन रति नटेरीकन त्यहाँ
चचीं च्वीं च्वीं गर्दै वरिपरि हिंडे त्यो समयमा ।

त्यसै हेप्दा हेप्दै पछिपछि चढे आँग त्यसको
बडो नाची उफ्री खुरुरुरु गरे शब्द ननिको ।।

चपाए कोहीले रउँ पनि मुसे दाँतहरूले
कुनै नाचे चढ्दै शिरउपर लामा पुछरले ।

कुनै वर्ले खुर्खुर्, तलतिर, कुनै पुच्छरतिर
भयो नाचै जस्तै तिनकन त्यहाँ मेट्न रहर ।।

बडो मानी झर्को छिनछिन अजङ्गो छ सुतुवा
छ हप्कार्दो मूसाहरुकन बडा टुष्ट भँडुवा ।

नटेरी चल्छन् ती छिनछिन उ हान्दो छ त पनि
दगुर्दै छल्छन् ती चतुर सब छौँ झैँ रुखमनि ।।

बडो दिक्कै पार्ने सकल भुसुना मार्नु न त्यसै
न निद्रा नै लाग्यो न त सहनु त्यो खुर्खुर उसै ।

चिचीं चूँचूँ गर्ने फिरफिर हुने काम कसरी
भयो राजा जस्तो पशुसरि प्रजाका दुख घरी ।।

कुनै यौटालाई पकडसँग शिक्षा दिउँ भनी
डरै लाग्दो पंजा बहुत हलुका उठ्दछ अनि ।

लिई यौटा मूसा चिचिचिचि गराई यति पनि
भयो त्यो सिंहैले अब त भँडुवा मार्दछु भनी ।।

डराएको मूसा थरथर गरी काँप्दछ अनि
"प्रभो, माफी पाउँ अलिकति त लाग्नेछु म पनि ।"

"कुनै मौका पर्दा यस जगतमा काम प्रभुको"
 कुरा सुन्दा यस्तो हहहह गरी भार हलुको ।।

लिई पंजामा त्यो हहहह गरी भन्छ "भुसुना
तँ कामै लाग्छस् के कुन दिन कसोरी र मकन ।"

भनी हाँसी "जा जा ! अब तँकन त मारुँ यस दिन
गयो जातै मेरो सब" यति भनी छोड्छ उकन ।।

पर्यो पासा उल्टो करम गतिको एकदिन र
पर्यो पाशो आफैं कति न म छु भन्ने वनतिर ।

बडो गर्ज्यो तान्यो झटपट गर्यो व्यर्थसँग त्यो
बिकम्बा भो सारा बल, तमक, शेखी सकल त्यो ।।

सुनो आयो मूसा मुसुमुसु मुसे दाँतहरूले
यसो हाँसी जम्दै मकन नपत्याइ अरूले ।

त्यसै हेलाँ गर्थे तर जिउन बक्सी हजुरले
म छुट्कारा गर्ने प्रभुकन भएँ आज अहिले ।।

यसो भन्दै हाँसी मुसुमुसु मुसे दाँतहरूले
चपायो त्यो डोरो किरिकिरि गरी काट्न उसले ।

फुकी सिंहै सारै कुश हुन गई भन्दछ त्यहाँ
"त्यसै सानो संझी गरिलिन खिसो हुन्छ र कहाँ ?"


( लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा )

03:13 | Posted in , , , , | Read More »

“ हल्ला चल्यो ” - हालै भै रहेको सत्य घटना मा आधारित नेपाली कबिता

हल्ला कुद्यो मुंबइ बाट बेंगलोर हुदै कर्नाटक ,
नॉर्थ ईस्ट का मान्छे मारने २० बाट फटाफट |
एम एम एस र एस एम एस को हुरी बतास चल्यो ,
केही हूँन्छ भन्ने डरले कैयौं को मन जल्यो |
काहा हूँन्छ के हूँन्छ केही थाहा छैन ,
कस्ले धम्की कसलाई दियो पत्तो लाग्या होइन |
रेल सेवा फ्री भो भन्दै टोप्ला-टाप्लि कसी ,
गुर-गुरती घर तर्फ मनमा डर पसि |
स्टेसन मा घुइचों पुग्यो नॉर्थ ईस्ट जान लाई ,
खिड़की-दैलो ट्यान्न भन्छन पस्न देन भाई |
बित्यास को घड़ी मा आफ़न्त को माया ,
बस्नू परदेस कसोरी काल को छ छाया |
उड़यो खबर शुरुरू पंछी बनी देस-परदेस ,
लोक सभा राज्य सभा वयस्त छन एसै केस |
हुन्न हुन्न केही हुन्न भन्छन राज नेता ,
तै पनि तीन मरे आसाम का केटा |
कल्ले मार्यो किन मार्यो थाहा भएन ,
खान-तलाश गर्न त्याहा दल कुनै गएन |
सांत्वना ले मात्र काहा शान्ति आउनेछिन ?
गर केही नत्र शान्ति टाडै जानेछिन |
गाँव-घर का दाजू भाई लाई संदेश छ यो मेरो ,
सार्नू अहिले पर्या छैन परदेश को डेरो |
आनन्द ले बसी आफ्नो कर्म गर्दै आऊ ,
अहिले हिड्नु पर्या छैन चाड़-पर्व मै जाऊ |
चिट्ठी-पत्र घरै तिर फोन पनि गरनु ,
बा-आमा लाई भनी देऊ चिन्ता नगर्नु |
दशै-तिहार मनाऊन छोरा आउनेछन ,
आफ्नो मुटु कलेजो को दर्शन पाउनेछन |
बस है आमा-बाबा डरै नमानि ,
परदेस मा छोरा हरु ख़ुश छन भन्ने जानी |
हल्ला चल्यो बेकार मै दंगा फैलिएर ,
बोड़ो-मेचे ले आफै लाई बीर समझियेर |
धन्यवाद

( मेरो यो सन्देश परदेस मा रहने सबै मित्र र घरमा रहने बा-आमा र आफन्त हरुलाई हो )
हालै भै रहेको सत्य घटना मा आधारित कबिता
सेबन्त पोख्रेल परदेसी ,
नयाँ दिल्ली, भारत

07:41 | Posted in , , , , | Read More »

जीटीए र बिमल माथी “ झटारो ”

झटारो ”

हो बिमले यो झटारो मैले तलाई नै हानेको हो ,

तैले गरेको ख्याल ठट्टा मलाई पटक्कै मन परेन ,

तेरो आराम दायक सौतेनी आमा ले दिएको घूम्ने कुर्सी ,

येही झटारो को चोट ले भाच्चियोस तेरो शिर धरती माँ निहुरयोस |

किन भनी ब्रम्हपुत्र देखि तिस्टा सम्मका गोर्खे सन्तान हरु ,

जयगाँव-जल्लापाड़ा र सिलीगड़ी हुदै टाइगर हिल सम्म |

भोकै सड़क, शहर र गाँव तिर हुदै तेरो आदेश मा दोगुरे ,

नखाई-नसूति दुस्वप्नित गोर्खालेण्ड को चिसो र तातो सड़क मा ,

लड़दै लड़ाऊदै र तात्तातो गोली छाती मा थाप्दै ,

पुर्ख्यौली को पसीना मा अश्रु र रगत मिसाउदै |

आउदो पिढ़ी को भविष्य उज्ज्वल बनाऊन ,

अनि संतति हरुलाई शान्ति र सुखमय जीवन दिन ,

अन्न जल त्याग गरेर सरकार संग लेण्ड को माँग गरे

तर ----! तर आज यो के भयो बिमले ?

तलाई कस्तो कुमति ले घेर्यों !

धरती माता र जन्म दिने आमा हुदा-हुदै

इनीहरु माझ सौतेनी आमा ?

अब तैले पनि वनवास जानु पर्ने छ ,

जस्तै भगवान राम ले पनि कांछी आमा को जाल मा परि,

राज्य र आफ़न्त लाई छोड़ेर गएका थिए ,

उनि त फर्केर आए , भव्य स्वागत भयो राज्य चलाये

तर तेरो चै दुर्गति हुनेछ, तेरो घर जल्नेछ ,

त बिना पनि राज्य चल्नेछ अनि गोर्खालेण्ड बन्नेछ |

उति बेला जब तेरो पाच तारे होटल मा आथित्य भयो ,

तब धेरै गोर्खा हरुको भोक सहन नसकी ज्यान गयो |

जब तैले पिईस ठंडा पानि र च्या-कफी ,

गोर्खेनि चेली को पनि हृदय बाट निस्की गयो वायु-पंखि ,

तै पनि विशाल जनसाधारण को त माथि विश्वास रह्यो

तर गोर्खा जनसाधारण को आश आज किन अधूरों रह्यो ?

भन बिमले भन तेत्रो गोर्खालेण्ड को हुंकार देखाइस मात्र ?

तेरो बुद्धि विनाश ले सबै गोर्खा हरु भए रमिता का पात्र |


(जानकारी- बिमले भनि बिमल गुरुङ लाई सम्बोधन गरिएको हो, सौतेनी आमा भनि ममता ब्यानर्जी लाई भन्न खोजेको हो किनकि बिमल गुरुङ ले वाहा लाई आमा भनेर सम्बोधन गर्नु भएको थियो | कृपया अन्यथा नमान्नू होला )

सेबन्त पोख्रेल (परदेशी)
आण्विक विज्ञान प्रयोगशाला
राष्ट्रीय प्रतिरक्षा विज्ञान संस्थान
जे , एन , यू परिसर
अरुणा असफ , अलि मार्ग
नयाँ दिल्ली -११००६७

05:26 | Posted in , , , | Read More »

नेपाली कविता -" रित्तिएको जिन्दगी "

खोला सुकर बालुवा ओभाये झै |
रित्तिएको छ यो जिन्दगी ||

पानि बिना छट पटिएको माछो झै |
तड़पि रहेछ यो जिन्दगी ||

पंखेटा पलाई चरि उड़े झै |
देश परदेश भौतारी रहेछ यो जिन्दगी ||

लक्ष्य तीर उन्मुख हुन खोज्दा |
ठोकर खाई यत्र तत्र लड़ी रहेछ यो जिन्दगी ||

भविष्य लाइ खोज्न आतुर हुँदा |
आफ्नै छाया देखि डराई रहेछ यो जिन्दगी ||

मनुष्य को मनुष्यत्व लाइ चिनाउन खोज्दा |
भय र त्रास लाइ झेल्नु परेको छ यो जिन्दगी ||

एउटेई धुरी को तल बाच्न खोज्दा यहाँ |
एक-अर्का लाइ भुल्नु परेको छ यो जिन्दगी ||

सुनौलो क्षण मा हास्न खोज्दा यहाँ |
अतीत र आफ़न्त को याद मा रुनु परेको छ यो जिन्दगी ||

दुनिया मा रमाउन खोज्दा यहाँ ,
शंसार लाइ नै भुल्नु परेको छ यो जिन्दगी

एसैले याद गर्नु छ हामी सबैले मिली
पुर्खौली बीर गोर्खाली जिन्दगी|

धन्यबाद
सेबन्त पोख्रेल (परदेशी)
आण्विक विज्ञान प्रयोगशाला
राष्ट्रीय प्रतिरक्षा विज्ञान संस्थान
जे , एन , यू परिसर
अरुणा असफ , अलि मार्ग
नयाँ दिल्ली -११००६७

05:23 | Posted in , , , , | Read More »

नेपाली कविता - “ भानुतिमी”

“””“ भानुतिमी” “””
भानु नाम गरी प्रसिद्ध कविमा, भाषा सरोष ले गरी ,
मान माथि पनि भक्त झन थपि दियौ, कहिलै नछूटने गरी |
पिता धनञ्जय आचार्य र माता धर्मावतीदेवीका काखमा,
जन्म वि:सं १८७१ असार २९ मा तनहूँको रम्घामा |
शिक्षा प्रारम्भ को बाजे श्री कृष्ण बाट घरमै उनले लिएका थिए ,
घासी बाट प्रेरणा लिएर उनले मनमा त सोची लिए |
केही गर्न सकिन्छ भन्ने मनमा उनको आएथ्यो जसै ,
नेपाली भाषा मा प्रसिद्ध रामायण अनुबाद गरे लौ उनले तसै |
हल्ला चल्यो शहरमा हाहाकार भैगो |
आदिकबि को उपाधि उनीमाथि आइगो ||
भक्तमाला, वधूशिक्षा जसै रचे थे ,
नेपालको राष्ट्रिय विभूति मा उनी फसे थे |
प्रश्नोत्तर कृति उनको जब त रचियो ,
साहित्य लहरमा भानु नाम बसि गो |
तिम्रो नाम मा विज्ञ जनले शब्द नै सकी दिये ,
तुच्च्य तुल्य हुनेछ बड्ता अब त मैले नि कोरी दिए |
धन्य धन्य मोतिराम तिमीलाई प्रचार –प्रसारै गर्यौ ,
भानु को महिमा सहर्ष जनमा पुर्याई कन लौ छाड्यौ |
नेपाली रामायण नेपाली जनमा ल्याउनु भो जे गरी
नत्र भानु काहा मानिश जनमा प्रख्यात हुनथ्ये हरी ,
**रामायण पाठ **
डेरा भयो प्रभुजिको त्यही बीच वनमा * एकान्त देखि कन हर्ष भयो र मनमा !
आनन्द पूर्बक रह्ये रघुनाथ त्याही * अर्को त आश्रम नजिक थिएन काहीं !!
धन्यवाद
सेबन्त पोख्रेल (परदेशी)
आण्विक विज्ञान प्रयोगशाला
राष्ट्रीय प्रतिरक्षा विज्ञान संस्थान
जे , एन , यू परिसर
अरुणा असफ , अलि मार्ग
नयाँ दिल्ली -११००६७

22:42 | Posted in , , , , | Read More »

TRIBUTE: Master Mitrasen Thapa (1895 -1946)

Master Mitrasen Thapa was born on the 29th December 1895 in Village Totarani, Bhagsu /Dharamshala. He was called master because in those days, the society called writers and musicians as Masters. He is the only Gorkha who has been felicitated by a postal stamp by bothe India and Nepal. He was concerned about the quality of the Nepali society and his works are dedicated to the people. Besides his great talent, Master Mitrasen discovered and employed three major tools in communication to the masses.

One was humour, second, easy-to-sing and pick-up songs in melodious tunes and the third, the usage of simple Nepali householders‟ language. Thus, instead of sermonising in seriously, Mitrasen Thapa used the medium of humour, drama, singing and dance. His songs first mesmerised the audience who then continued to sing them again and again. The messages got repeated in the process. Mitrasen realised the community needed to come together and get united all across. Through his creative work in the Nepali language and travelling, Mitrasen united all Nepalis from Nepal to Darjeeling to Punjab. Mitrasen also highlighted the weaknesses of the society which could affect the future. He wrote against extravagant living and excesses of drinking.

He wrote about the upliftment of women, and also the importance of high thinking and simple living. He wrote and spread in Nepali, the messages of Gautam Buddha, Bhagvad Gita and Mahabaharata for the Nepali masses to understand and imbibe in their daily lives.. He was always concerned about the quality of the Nepali society and most of his works are dedicated to the people. Instead of sermonising in serious tunes, Mitrasen Thapa used humour, drama, singing and dance to communicate his messages. There was time when everybody from Darjeeling, Sikkim, Dehradun to Dharamshala was all singing Master Mitrasen Thapa‟s songs. This was his way of uniting them all. It is said that during his travels, he found Nepalis speaking different dialects, along with the highly Sanskritised Nepali bhasha. He realised that he had to develop a simple common man‟s Nepali language which could be understood by all. He then decided to write in simple Gorkhali, easily understood by all. Like they say the proof of the pudding is in the eating.

Today as our society stands at crossroads, a revival of Master Mitrasen‟s works will again create the same magic. Nine of his songs are there recorded in his own voice and with his own music group. His writings have been compiled by several authors. 35 of his original Pandulipis are there. Out of which only a few have been published. A museum has been dedicated to him at his residence „Mitra Jhupro‟ in Totarani, Dharamshala /Bhagsu. The museum could do with funds and management for better care, but nevertheless it still houses his work, his costumes, his stage jewellery, his harmonium, his medals and all that he possessed in his humble life of fifty years. It is painstakingly run alone by his only daughter-in-law Smt Devkanya Devi Thapa, widow of Master Mitrsen‟s only son Late Digvijay Singh.

Her message this morning to me was “Jole Mitrasen Thapa lai prem garcha unsang yehi vinti chha.. Unko Jyot hamesha jali rahos. Yo jo mitra jhupro chha yo hamesha chamchama rahos. Ma ta aba pachharti saal ko chhu. Ekley sambhali rahu chhu. Roj Dhoopbatti jalai dinchu. Saal ma ek baari unko janam din ma sabai la khana khilai dinchu. Aru ma kya kari sakhum? ” (Those who love Master Mitrasen Thapa, should ensure that the light of the flame of his work continues)

Extracts translated from some of the books written on Master Mitrasen Thapa

1) Mitrasen: A monograph by Magan Pathik on the Nepali author. Sahitya Academy, New Delhi (1994). First edition 1989. Second edition 1994. Amongst the many Gorkhas who made major contributions to Gorkha society was Master Mitrasen Thapa. Magan „Pathik‟of Dharamshala in his Bhartiya Sahitya Academy published book „Mitrasen‟, hails Mitrasen‟s lifetime as the golden period of Indian Nepali literature history. During this time, the country was astir with spiritual, social and political thinking. After the contributions of Vivekananda, Ramtirth and Lokmanya Tilak, great men like Gandhi‟s non-violence Satyagraha made a major impact on people. These great people were very inspiring to the people.

Rabindranth Tagore, Saratchandra, Jayshankar Prasad, Maithilisharan, Premchand, Dr Iqbal, Hasrat Muradabadi, Akbar Illhabadi and Josh Malihabadi, etc are considered the blessings of this time period, to the world of literature in the languages of Bangla, Hindi and Urdu. During that time the writers of the Nepali language included Dharnidhar Sharma, Surya Vikram Gewali, Paras Mani Pradhan, Thakur Chandra Singh, Bahadur Singh Baral and

2) „Master Mitrasen ko Sanchhipt Parichay‟ by Trilok Singh Thapa Magar, Master Mitrasen Thapa Smriti Pratisthan, Kathmandu. Family background: Enriched with Multitalented virtuoso, Master Mitra Thapa Magar was born on 29th December 1895 in India, Himachal Pradesh, Kangra District, Bhagsu Dharamshala, village Dhaarakhola. He is a Sijali Magar. His original home is from Western Nepal, earlier Banglung (now Parbat zilla), and Rakhupulla village. It is said that his grandfather Santsen Thapa (Santu Thapa) in the 18th century, came via Kumaon, Garhwal and Dehradun, to Bhagsu.

After military commander Amar Singh Thapa returned to Nepal, many Gorkhali soldiers settled near the Kangra fort area. Here was born Manver Sen Thapa Magar. Mitrasen was the son of Manversen Thapa and Radha Thapa. Despite born and brought up in India, Mitrasen has made great contribution to Nepal and Nepali language through his literature, folksongs, folk theatre, and folk lore. In 1936, he started wearing Nepali daura suruwal to create awareness of the Nepali dress. He was a great writer, director, actor, singer and producer. Nepali theatre and diary writing, humour and travel writing Mitrasen‟s contribution have been hailed as immortal.

Brief life history: Master Mitrasen studied till class 8 in the Urdu medium as was the medium then in the Himachal schools. At a young age he also learnt music. From 1912 till 1920, he joined the 1st/1st Gorkha Rifles as per family tradition. During the 1st World War he was engaged in operations in Europe and Africa. The war‟s blood, gore, violence and hatred touched his soft heart. He entertained them with hare, rode, swarthy, Baja, chudka, played with his harmonium. Maruni dance, Phusungay dance, Horitakko phaag-dance. Being of creative bend, he was not much interested in his signalling work.

In 1914, he went with his troops to France and reached the island of St Marseilles. After one year, his troops reached Mesopotamia. There they fought against the Turk army for three years (1916-18). In the WW, lakhs of people died. Lakhs of people got injured. They included many of his friends. Therefore on returning from abroad, he resigned from the army in 1920. After that he devoted himself completely to the spread of the Nepali language through the mediums of plays, story writing, drama performances, social reforms and spread of dharma for the next 24 years of his life.

Nepal Tour In 1933-35
Mitrasen undertook a long tour of Nepal and different parts of India. First he reached his family home in Nepal at Banglung. After seeing the social condition there his work is seen to have veered towards jaati sudhaar and social reformation. Towards the end of 1933, he travelled through Palpa, Gulmi and Kathmandu. With a troupe of six members he presented his prowess in drama. Then he took the same troupe and reached Calcutta. There he recorded his plays “Dhuv” “Draupadi Charitraharan” on gramophone. In 1936, while touring Kathmandu, he advised Master Ratnadas and Melva Devi that music should have Nepaliness. His last trip to Nepal was in year 1944.

At that time Folk Theatre In 1936, Master Mitrasen established the Himalayan Theatrical Company. He performed in Hindi, Urdu and Nepali plays and earned name and fame. In Nepali language, his famous unrecorded plays are „Satyawadi Raja Harishchandra (8 parts), „Satyavaan Savitri‟, etc. In Hindi and Urdu, his works include plays „Badshah Tower‟, „Darde Jigar‟, „Noor kin Putli‟, „Mashoor ki Hoor‟, etc.

Nepali Folk songs He performed in the Kathmandu‟s durbar plays, dramas, songs and shamans. He was highly felicitated for the same.

Gramophone Disc Records (Recorded in Calcutta)

1) Malai khukrukkay paryo jethan timro bahini le.
2) Dhaan ko Bala jhulyo hazoor deshei ramailo
3) Lahureko reli ma pheshun ramrod
4) Aba ta jau kanchhi ghara, baato chha Ukali Ourahli
5) Bhana Gorkhali Daju bhai Jai Gorkhali
6) Swami na jao chhari bidesh
7) Kina garchha tanataani dui din ko chha jindagani
8) Chui chui chukiney jootta
9) Chhatre topi dhalkai dhalkayi khukri chamkayi Out of his 63 songs, only 23 have been recorded. In 1942, he wrote the „Buddhvaani‟ in Nepali language to spread the message of the

Buddha in a simple language. From 1940 till 1944, he wrote in Nepali, „Tirth Yatra‟, „Dharma Chhora‟, „Premma Bhagwan‟, „Teen Kura‟, „Teen Yogi‟, etc. „Premma Bhagwan‟ 3) Mitra ko Diary This edition contains Epics „Mahabharat ko Prahlad‟, „Parshuram Lakshman Samvad (73 lines)‟, „Bhakt Prahlad (702 lines), „Chandra Haas (107 lines), „Veer Abhimanyu (1120 lines), etc. For women‟s emancipation he wrote „Ekadashi Vratkatha (142 lines)‟, „Satyanarayan Katha (245 lines)‟, „Vitwamagal (1760 lines)‟, „Chandra hans (170 lines) and „Sant Sukhvai (330 lines), etc

Song writing: Master Mitrasen wrote his songs in a simple language which would reach the Gorkhali masses.
For example: “Rajya Sukh bhog Nimti Phaaakeyma, yudh rachaune kina? Mero manle mandayina, Krishna sansar dubauna kina? Duniyalai kasth, dukh diyara garib ko ragat choosera Jansamuhlai masera mauz urauna kina?” Mahabharat In 1934-37 he wrote from the Mahabharat „Aadiparva‟, „Sabhaparva‟, „Viraat parrva‟, „Udyog parva‟in Nepali. 4) Buddha Baani by Master Mitrasen Thapa This book was published in 1996 by the Mitrasen Sahitya Sangeet Sabha, Bhagsu, Dharamshala, Himachal Pradesh, India with foreword by His Holiness.

( by Jyoti Thapa Mani)

21:30 | Posted in , , , , | Read More »

जङ्गली - नेपाली कविता

पातको वेदमा
क्लोरोफिलले लेखेको तिम्रो वीर्यको अभिलेखबाट
तपतप खस्ने तिम्रो सासले
भुँइ खोतलेको हेर
आमाको स्तन खोज्न सिकाउनु पर्दैन कुनै पनि शब्दलाई।

तिमीले कसरी भुल्यौ कि यो रूखको छानामुनी हुर्किएका सपनाहरू
विकलाङ्ग होइनन् सधैँ चल्मलाउने जीव जस्तो गिदी
कि कुनै गरीबको खोले होइन।

तिम्रो अनुहारको छाला तानेर टॉंगेको
सिसाघरजस्तो इतिहास
कति छ्याङ्ग छ।

अलिकति रातो क्लोरोफिल दल आँखामा
देख्छौं कि तिम्रो चेतनाको फोसिल
जहॉं हुर्कँदैछ कुनै विधानको एकलकॉंटे गङ्गटा।

दुइहातमा आफ्नै मात्र गिदीको रङको बट्टा बोकेर
कतै गइरहेको तिम्रो बत्तिएको गुड्डी
तानेर राख कुनै सर्वजनिन ठाउँमा।

कुनै पनि पर्यटक शब्दले
तिमीलाई खर्चिने कुनै पनि कमेन्टको शीर्षकको बीऊ
बँचाइराख्नु।

त्यसै पनि तिम्रो घुरेनबारीमा आयतित केमिकल फुल्छ
जसले तिम्रो घरभित्र हुलेको उपनिवेशवादी दुर्गन्धले
तिमीलाई साक्खै आफन्त मानेको छ।

यतिबेला यस्तै हुन्छ कि आँगन डीलको आरूको रूखले
तिम्रो घरको सौन्दर्य खोस्छ
परपरसम्म फैलिएको जङ्गलले सभ्यताको चर्चित कथा भन्दैन।
खेतको गोरूको मूल्यले तिर्नु सक्दैन तिम्रो अर्ध चेतनाको ऋण।

तिम्रो घर अचानक बोन्साइ हुन्छ
जहॉं तिम्रो सास अँट्दैन।

बाख्राका पाठाहरू खेल्ने त्यो चउरको के सुन्दरता?

यस्तै हुन्छ कि हरेक प्रश्न नयॉं लाग्छ।
बासी प्रश्नहरूले फेर्ने कॉंचुली नयॉं सुइटर लगाएको उत्तरको इतिहास
तिम्रो अनुहार जत्तिकै पुरानो छ।

कसरी भुल्यौ कि जङ्गलमा बाघ भालू मात्र बस्दैन
तिम्रो कूलदेवता पनि बस्छ
सह ईश्वर पनि बस्छ।

उधौली उँभौली त्यही जङ्गलबाट नै तिम्रो पुजा कोठामा आइपुग्छ।
न्वॉंगी पनि आइपुग्छ
नयॉं दालसित नयॉं चामलको खोले खान।

तिम्रो कॉंचुली बस्छ जङ्गलमा।

कहिले पढ़िसक्छौ पातमा लेखिएको यो वेद।

तलको पैह्रो जस्तो पन्नामा लेखिएको हरेक दुर्घटना विनास
तिम्रो हातको अक्षर हो।

कुनै पनि टुसाले यो संहारको बदला लिनुसक्छ है।

केलाउ आँखाको बोक्रा भेट नयॉं छाला
जहॉं बग्छ
इकोफ्रेण्डली रगत।

कति जङ्गली भइबसेको।

(सह्रदय साभार - वोगटीविम्ब ब्लॉग)

07:01 | Posted in , , | Read More »

अटल बिहारी वाजपेयी की पाकिस्तान को चेतावनी

दीपक राई
भारत
के पूर्व प्रधानमंत्री माननीय अटल बिहारी वाजपेयी बेहद लोकप्रिय राजनेताओ में से एक रहे हैउनके नेतृत्व में भारत ने विकास कार्य बड़े द्रुत से तय किए जिसे हर दल सहर्ष स्वीकार करता हैउनकी सभी दलों को और सभी समुदायों को साथ लेकर चलने की नीति बेहद सम्मंपोर्वक देखी जाती है , उनके द्वारा ही भारत और पाकिस्तान के मध्य बरसो से चले रहे मतभेदों को भूलाने की कोशिशे हुईभारत ने पाकिस्तान के साथ लम्बे अंतराल के बाद क्रिकेट की शुरुआत की साथ ही ट्रेन और अमृतसर लाहौर बस सेवा की भी प्रारंभ हुई , जैसा कि विदित है कि अटल बिहारी जी कविता लेखन में गहरी रूचि रखते थे और इस कारण उन्होंने कई गीतों और कविताओं की रचना कीइन्ही शौक के कारण अटल जी ने कई कवी सम्मेलनों में शिरकत भी कीइसी तरह के एक कवि सम्मलेन में उनके द्वारा वीर रस से ओतप्रोत कविता का दुर्लभ वीडियो आपके लिए पोस्ट कर रहा हूँइस कविता में उनके द्वारा पडोसी मुल्क पाकिस्तान और अमेरिका के मध्य समझौतों से उत्पन्न हुई भारतीय चिन्ताओ को बखूबी उकेरा गया है

अटल जी की कविता पाठ का वीडियो

02:48 | Posted in , | Read More »

राक्षस और सात लड़कियां - हिमालय की लोककथा

एक गांव में एक आदमी रहता था। उसकी सात लड़कियां थीं। वह और उसकी पत्नी अपनी लड़कियों से परेशान था। एक दिन वे दोनों अपनी लड़कियों को घर में अकेला छोड़ कर कहीं भाग गए। मां-बाप के बिना सातों लड़कियां बेचारी अकेली रह गईं। उन्हें दुख तो बहुत हुआ, लेकिन करती क्या? बहुत दिनों तक वे अपने माता-पिता के लौटने की प्रतीक्षा करती रहीं। इधर-उधर जंगल में उन्हें ढूंढ़ती रहीं। लेकिन उनके मां-बाप वापस नहीं लौटे। एक दिन वे सातों बहनें खेत में होकर जा रही थीं, तो उन्होंने सरसों का पौधा उखाड़ लिया। उस पौधे के नीचे एक नन्हा-सा बच्चा था। लड़कियों को वह बच्चा अच्छा लगा और वे उस बच्चे को अपने घर ले आईं। घर पहुंच कर छह बहनें तो लकड़ी बीनने जंगल में चली गईं, एक घर में ही उस बच्चे के पास रुक गई। बच्चे ने देखा कि यह लड़की अकेली है, तो वह अपने असली रूप में आ गया। वह एक राक्षस था। उसने उस लड़की को खा लिया। वह फिर बच्चा बन गया। घर पहुंचकर जब छह बहनों ने देखा कि हमारी सातवीं बहन घर में नहीं है, तो वे चिन्ता में पड़ गईं। इधर-उधर देखा वह नहीं मिली।

दूसरे दिन पांच बहनें लकड़ी लेने गईं और एक बहन बच्चे के पास रह गईं। राक्षस ने उसे भी खा लिया। अब रह गईं पांच। होते-होते उस राक्षस ने पांच बहनों को खा लिया। दो बहनें बचीं। एक दिन वे दोनों बहनें जंगल में जा रही थीं। उन्होंने लकड़ियां इकट्ठी कीं, लेकिन उन्हें धान के टोकरे भी मिल गए। वे लकड़ियों के गट्ठर न लाकर धान के टोकरे लेकर घर लौटने लगीं। इतने में एक चिड़िया आईं और वह धान के टोकरों पर मंडराने लगी। वह चिड़िया उन लड़कियों से बोली-मुझे धान दे दो। लड़कियों ने टोकरी से एक मुट्ठी धान निकाल कर चिड़िया को दे दिया। चिड़िया उन लड़कियों से खुश हो गई। वह बोली- तुम्हारी बहनों को उस राक्षस ने खा लिया है, जो बच्चा बनकर तुम्हारे घर में रहता है। उनकी हड्डियां दरवाजे के पीछे रखी हैं।लड़कियों ने चिड़िया की यह बात सुनी, तो वे बहुत डर गई।

घर के दरवाजे से वे उल्टे पांव जंगल की ओर भागने लगीं। उन्हें घर से भागते हुए देख कर राक्षस समझ गया कि इन्हें मेरी असलियत का पता चल गया है। वह भी उनके पीछे दौड़ने लगा। लड़कियां भागते-भागते एक नदी के किनारे पहुंच गईं। लड़कियां नदी से बोलीं-ह्यनदी-नदी तुम सूख जाओ, नहीं तो यह राक्षस हमें खा जाएगा । नदी को दया आ गईं। वह सूख गईं। लड़कियां जल्दी-जल्दी दौड़कर नदी के दूसरी पार तक पहुंच गईं। राक्षस ने भी दौड़कर नदी पार कर ली। संयोगवश उधर से दो राजकुमार जा रहे थे। उन्होंने उस राक्षस को देखा, तो अपनी तलवार से उसका सिर काट दिया। राक्षस को मार कर उन्होंने उन लड़कियों की पूरी कहानी सुनी। राजकुमारों ने उन दोनों लड़कियों को अपने साथ लिया और अपने महल में आकर राजा की आज्ञा से उनसे अपना विवाह कर लिया। अब वे दोनों लड़कियां सुखपूर्वक रहने लगीं।

10:08 | Posted in , , , | Read More »

गाउँ घरको ठेगानामा - नेपाली कविता

सागर बोहरा

नखोज्नु है मलाई बसन्त ऋतुको हरियालीमा

म त उजाड मरुभुमिमा हर्राई सकेछु

नसम्झिनु है मलाई कुनै खुशियालीमा

म त दुःख र आँशुको सागरमा पो डुबि सकेछु

नखोज्नु है मलाई पूर्णिमाको जुनेली रातमा

म त ५५ डिग्रीको घाममा जल्न पुगेछु

नखोज्नु है मलाई हजारौं दुनियाँको भिडमा

म त बालुवै बालुवाको मरुभुमी मा पुगी सकेछु

नखोज्नु है मलाई बिहानीको सुस्तरी पवनमा

म त समुन्द्री आँधिमा बडारीन पो पुगी सकेछु

नखोज्नु है मलाई वरपिपलको छहारीमा

म त रुखै नभएको मरुभुमीमा पो मडारिन पुगी सकेछु

नखोज्नु है मलाई जन्मभुमिको कुना कुनामा

म त गाउँ घर छाडी समुन्द्र तरी पराइ बनि सकेछु

नखोज्नु है मलाई पहिलाको गाउँ घरको ठेगानामा

म त अब परदेशी पो भैसकेछु, परदेशी पो भैसकेछु

09:46 | Posted in , , | Read More »

कार्यलय - नेपाली लघुकथा


मनप्रसाद सुब्बा
यौटा जरुरी काम लिएर म डाइरेक्टर साहेबको कार्यालयमा पसें । मैले जस्तै काम लिएर आउने त्यहाँ अरु पनि चार–पाँच जना थिए । मैले उभिएरै डाइरेक्टरलाई आपूm आउनुको कारण बताएँ ।
निक्कै बेरपछि उनले टेबलको घण्टी बजाए– क्रिङ.........क्रिङ.....।
कार्यलयको यौटा पियन डाइरेक्टरको अघि आएर उभियो ।
डाइरेक्टरले सोधे, ‘शेखरबाबु आउनुभो ?’
‘आउनुभा’ को छैन, सर,’
‘पी.आर. बाबु हुनुहुन्छ ?’
‘अहँ, हुनुहुन्न, सर ?’
‘राजेन बाबु पनि आइपुग्नुभा’को छैन ?’
‘आइपुग्नु भा’को छैन, सर ।’
‘.........?’
‘..........!’
मैले यसो टाउको उठाएर भित्ताको घडी हेरें–बाह्र बज्नलाई दश मिनेट बाँकी थियो ।
(साभार - नेपलीलाघुकथा)

22:26 | Posted in , , | Read More »

मात्र मन न हो तो - कविता


नोर्जंग स्यान्देंग

हो न हो यहाँ, शशि, ईश्वर और शैतान
इस श्रृष्टि में
कुछ फर्क नहीं पड़ता मुझे तनिक भी
हो न हो काली रात, गुलाब, बादल और विहान
इस दृष्टि में
कुछ फर्क नहीं पड़ता मुझे थोड़ा भी
हो नहो हुकूमत, पद, दौलत और ईमान
इस मुष्टि में
क्या फर्क पड़ता है यहाँ और भी
हो न हो घनघोर वर्षा, इन्द्रधनुष,बाढ़, रिमझिम गीत
इस वृष्टि में
फर्क नहीं पड़ता है मुझे रत्ती भर
मन न हो तो मेरे संग यहाँ एक ही पल मात्र
यह संसार होने न होने में
फर्क नहीं पड़ता है कितना भी .

मूल नेपाली से अनुवाद: बिर्ख खड़का डुबर्सेली

20:45 | Posted in , | Read More »

शरद - कविता

शरद रावत

सावन और भादों की बाढ़ से
टूट कर, बह कर ढके रास्तों में
ढार और ढाल में
बड़े कष्ट से , यातना से
गेंदा, गोदावरी खिले हुए चबूतरे में
विश्राम करने आया है शरद
मुस्कुराने आया है शरद

पर विस्मृति और भ्रम विलीन नहीं हुए हैं,
कल पतझड़ बनकर आने वाले दिनों के
अक्षत विश्वास को खंड-खंड नहीं किया है !
ढोलक की ताल, देवसुरे मैलेनी के संग
रमाना तो नाम मात्र है
रामाया नहीं है !
कल पतझड़ का विश्वास है अक्षत
मुस्कुराने का नाम मात्र है
मुस्कुराया नहीं है शरद !

मूल नेपाली से अनुवाद: बिर्ख खड़का डुबर्सेली

20:20 | Posted in , | Read More »

मैले बाँचेको शहर - नेपाली कविता


चन्द्र गुरूंग

यो शहरको शरीरैभरि
च्याउसरी उम्रेका कंक्रीट बील्डिङ्गहरू
सबका सब
-तन्काउँदै जीवन थाकेका ढाडहरू
-उचाल्दै शान झुकेका टाउकाहरू
-फुलाउँदै स्वाभिमान खुम्चिएका छातिहरू
-उघार्दै सपना थुनिएका आँखाहरू
प्रदुषित आकासमा
गुनगुनाउँदै छन् कोरस, आफ्नो खोक्रो उँचाई ।
जीवनको अधबैँसे यौवन नाप्दै
हेरेको छु
-हरियो खेतबारी खाएर मोटाएका घरघडेरीहरू
-कुआँपँधेरो निलेर उभिएका पानीटैँकीहरू
-वल्लोपल्लो डाँडा छेल्दै बसेका घरहरू
-रुखहरूका सौर्न्दर्य मास्दै ठडिएका पर्खालहरू
-असंख्य पाउमुनि थिचिएका सडकहरू
यहाँ, मैले बाँचेको शहरमा ।
भेटेकोछु यहाँ
रोधीँहरू लखेट्दै आइपुगेेका सिनेमाघरहरू
चियापसलको ठाउँमा पलाएका प्fmास्डफुड क्याफेहरू
सडकका वारिपारि
-दुइ हातहरूमा चित्ताकर्ष शो-रूम उचाल्दै
-काँधहरूमा रंगीन दोकानहरू बोक्दै
-अनुहारैभरि कृत्रिम मुस्कान कोर्दै
मानिसहरूका 'टाइमपास' हूललाई आकषिर्त गर्न
ठेल्मठेल उभिएका स्योपिंग सेण्टरहरू ।
मैले बाँचेको शहर
यहाँ
-फलानो पार्टीलाई भोट दिए देशमा शान्ति
एउटा चुनावी घोषणा ।
-दुइ किने एक फ्री - नयाँ साबुनको जन्म ।
-गुप्तरोग पनि चवाट्टै पार्ने 'छाडा' आयुर्वेदीय औषधी ।
यीयस्ता विज्ञापनका
थरीथरी रंगीन लिपिस्टीकले ओँठ रंग्याएर
उभिएका फेशनदार पर्खालहरू
हाँस्दैछन् स्र्टाईल स्र्टाईलका वेश्या खित्काहरू ।
यहाँ,
भोकाएका झुप्राहरूअघि
तारे होटलहरू -बेहिच्चक)असभ्य थुक्छन् ।
ख्याउटिएका नाङ्गाबुङ्गाहरूलाई र्
इ˜˜˜खार् इ˜˜˜खा गर्दै
छोटो पहिरानमा उखरमाउलो समय
हिँड्छ र्याम्पमाथि अत्याधुनिक क्याटवाक
र, यहाँका अग्ला घरहरू
इनामेलको रसायनिक सौर्न्दर्य बसाउँदै
कुममा कुम जोडेर उभिन्छन्
पाल्दै एकआपसमा नमिल्ने सप्तरंगी प्राणीहरू ।
मैले बाँचेको शहर-
चोकचोकमा असंख्य फुर्सदिला सालिकहरू
उभेका छन् चुपचाप
नियाल्दै हाम्रा अस्त-व्यस्त जीवनहरू ।
यहाँ,
अल्पत्रे -अलकत्रे) सडकहरूमाथि
देखिन्छन् दुखाई चिच्याउँदै कुद्ने एम्बुलेँसहरू
र,
-यहाँका आकासे पुलहरूमाथि
-यहाँका एकान्त पार्कका कुनातिर
-यहाँका अँध्यारा सडकका छेउछाउमा
भेटिन्छन् भीडका अनुहारमा कारोबार खोज्ने नगरवधूहरू ।
यो...मैले बाँचेको शहर !
न त छोपिएको छ मायाको घुम्टोले
न त बाँधिएको छ मानवताको डोरीले
न त घेरिएको छ मेलमिलापको पर्खालले ।
चारैतिरबाट एक्लिएको...यो...मैले बाँचेको शहर ।

05:16 | Posted in , , | Read More »

सन्नाटे का घर - कविता


बिर्ख खडका डूबसेर्ली

भाई के गीले कपडे
बदला करती थी दीदी
दीदी के केश खींचकर
खेला करता था भाई
किलकारियां खिलती थीं
ठहाके बरसते थे
अब तो रो-रोकर हंसता है
सन्नाटे का घर !

चलती ट्रेन अटक गयी
झाँक कर देखो खिड़की से दूर-दूर तक चुपचाप
निर्दोष खुले हैं घर के आँगन
निर्मोल पड़े हैं आँगन के घर !
प्रसूता की व्यथा-भरी चाह से
पुरखों के पसीने की आह से
सजा-संवरा यह
वारदात की बात नहीं कह पाता
रो-रोकर हंसता है
सन्नाटे का घर !

राज अपना है
नीति भी अपनी है
हाथ अपने हैं
हथियार कहाँ से आये
नासमझ अबूझ सा
रो-रोकर हंसता है
सन्नाटे का घर !

मूल नेपाली से अनुवाद: कवि द्वारा स्वयं

22:11 | Posted in , | Read More »